Kościół Nawiedzenie Elżbiety przez Najświętszą Maryję Pannę i Świętej Tekli

Na brzegach Bugu Zachodniego znajduje się wiele osad z zabytkami architektury, które przyciągają uwagę ciekawskiego podróżnika. Te wsie i miasteczka mają ciekawą historię, a zabytki są jej niemymi świadkami. Jedną z takich wsi, która w odległej przeszłości była miasteczkiem, jest Tadanie. Znajduje się ona 6 km od miasta Kamionka Bużańska. Przez miejscowość przepływa rzeka Horpinka, która w zachodniej części wsi wpada do rzeki Bug Zachodni.

Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1440 roku. Według źródeł archiwalnych opracowanych przez W. Pszyka wiemy, że w Tadaniach był zamek. Później, w 1563 roku, Tadanie otrzymało prawo magdeburskie. Jednak historia Tadani jako miasta nie trwała długo. Prawie 100 lat później osada straciła swój status i stała się małą, skromną wioską. Tutaj tylko zabytki architektury przypominają o sławnych czasach. Wśród nich: wieża z wiatrowskazem, będąca pozostałością pałacu dziedzica Bortmańskiego (koniec XIX w.) oraz 2 drewniane świątynie: cerkiew św. Mikołaja (1876 r.) i kościół.

O ile drewniane świątynie obrządku wschodniego w obwodzie lwowskim były dość powszechne, to drewniane kościoły rzadko się zachowały. 

W Tadaniach znajduje się jeden z najstarszych drewnianych kościołów na Ukrainie. Stoi przy cichej wiejskiej uliczce, w pobliżu starego placu rynkowego. Dziedziniec świątyni ukryty jest w cieniu drzew na niewielkim wzgórzu nad rzeką Horpinką. Został zbudowany w 1734 roku na koszt ówczesnego właściciela wsi bełskiego chorążego Mykoły Koca. Nazwa cerkwi jest bardzo długa i niezwykła „Nawiedzenie Elżbiety przez Najświętszą Maryję Pannę i św. Tekli”. Tak poświęcił ją arcybiskup Wacław Sierakowski w 1766 roku. Ludzie mówią po prostu Zwiastowanie.

Zewnętrznie budynek jest uszkodzony przez czas, wymaga ludzkiej pomocy i renowacji. Świątynia jest trójdzielna i stoi na fundamencie kamiennym. W centrum znajduje się kwadratowa nawa, do której z jednej strony przylega ołtarz, a z drugiej – babiniec. W wyglądzie świątyni widoczne są proste surowe linie z ostrymi narożnikami. Tylko część ołtarzowa ma zaokrąglony kształt, dzięki ściętym narożnikom. Dach jest dwuspadowy z ostrymi narożnikami. Podczas budowy świątyni, dach tradycyjnie pokryty był gontem. Niestety, w 1936 roku tzw. „blahizacja” (pokrycie blachą) nie ominęła cerkwi. Zjawisko to stało się tradycją w wielu wspólnotach, w tym w Tadaniach. Obie drewniane świątynie w tej wsi mają dziś blaszany dach. Gonty pokrywające kościół zachowały się tylko na frontonach nawy głównej i babińca.

Wyjątkowość świątyni tkwi również w jej dobrze zachowanym wnętrzu. Warto otworzyć stare drewniane drzwi, gdyż zobaczysz przepiękne temperowe malowidła ścienne z końca XVIII wieku. Na niebieskim tle znajdują się historie biblijne, postacie religijne w kolorach szarym, czerwonym, złotym. U góry na suficie Wszechwidzące Oko, aniołowie rozciągają zwój z napisem gloryfikującym Trójcę Świętą. Na ścianach znajduje się duży obraz Matki Boskiej oraz obraz niekonwencjonalnego w naszych okolicach czeskiego świętego – Jana Nepomuka. Kolejnym ciekawym elementem wnętrza jest belka poprzeczna, która oddziela część ołtarzową od nawy. Pełni funkcję konstrukcyjną i dekoracyjną. Na niej pośrodku znajduje się Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa z napisem „Jezus z Nazaretu, Król Żydowski” oraz data budowy kościoła: „1734”.

Wnętrze jest naprawdę cudownie dobrze zachowane. Nie zawsze budynek ten odgrywał rolę świątyni. W czasach kołchozu umieszczono tu stodołę, w której przechowywano zboże i przetwarzano, lub, jak mówią ludzie, mączono len. Rzeźbione ołtarze przeniesiono do kościoła w m. Bóbrka. Rolę świątyni przywrócono temu budynkowi aż w 1992 roku. Ponieważ wspólnota katolicka jest niewielka, nabożeństwa w świątyni odbywają się tylko w duże święta religijne. W tym celu przyjeżdża ksiądz z Kamionki Bużańskiej.

Kościół o długiej nazwie w Tadanach czeka, aż zwrócą na niego uwagę i pomogą przetrwać. Dziś takich obiektów jest bardzo niewiele, więc drewniany kościół z XVIII w. jest prawdziwym cudem, który należy zachować.

Region Nadbużański obfituje w zabytki architektury ludowej. Jadąc do Kamionki Bużańskiej, można zaplanować piękną wycieczkę, pełną ciekawych miejsc sakralnych: Batiatycze, Sapieżanka, Dernów, miasto Kamionka Bużańska, kiedyś Kamionka Strumiłowa, i oczywiście nie przegapić wsi Tadanie. Udając się na te ziemie, dociekliwy podróżnik będzie mógł zaspokoić swoją ciekawość i zapoznać się z unikalnymi przykładami architektury drewnianej „galicyjskiego” Wołynia, jak dawniej nazywano ten zakątek starożytnego Księstwa Bełskiego Ziemi Wołyńskiej.